மூலவர் திரிசூலநாதர் வேறு பெயர் திரிச்சுரமுடையார். உற்சவர் சந்திரசேகரர். அம்பாள் திரிபுரசுந்தரி. தல விருட்சம் மரமல்லி. தீர்த்தம் பிரம்ம தீர்த்தம். இத்தீர்த்தம் பிரம்ம தேவரால் உருவாக்கப்பட்டது. தீர்த்தம் கோயிலின் தென்கிழக்கில் அமைந்துள்ளது. இந்த கிணற்றில் இருந்து எடுக்கப்படும் தண்ணீரே இறைவனின் பூஜைகள் வழிபாட்டுக்கு பயன் படுத்தப் படுகிறது. ஆகமம் காரணாகமம். ஊர் திரிசூலம் சென்னை. புராண பெயர் திருச்சுரம். இந்த திருத்தலத்துக்கு பல்லவபுரமான வானவன் மாதேவி சதுர்வேதி மங்கலம் என்றும் பழைய பெயர் உண்டு. இந்த பல்லவபுரம்தான் மருவி அருகில் உள்ள பல்லாவரம் பகுதி ஆனது. இதன் அடிப்படையில் முற்காலத்தில் பல்லவ மன்னர் ஒருவர் இங்கு முதலில் கோயில் கட்டியிருக்கலாம் என்றும் கருதப்படுகிறது. இதனை இப்பகுதியில் கடந்த 1901 ஆம் ஆண்டு தொல்பொருள் துறையினர் நடத்திய ஆய்வில் கிடைத்த 14 கல்வெட்டுகளில் மிகப் பழைமையான முதலாம் குலோத்துங்க சோழன் (கிபி 1070 – 1120) காலத்திய கல்வெட்டு உறுதி செய்கிறது. பல ஆண்டுகளாக பராமரிப்பின்றி இருந்த இக்கோயிலுக்கு கடந்த 1960 ஆம் ஆண்டு கவியோகி சுத்தானந்த பாரதியார் உள்ளிட்ட பெரியோர் அடங்கிய குழுவினரால் திருப்பணிகள் செய்யப்பட்டு கும்பாபிஷேகம் நடைபெற்றது.
கோயில் சென்னை விமான நிலையம் அருகே உள்ள திரிசூலத்தில் நான்கு மலைக் குன்றுகளுக்கு நடுவே உள்ளது. இந்த நான்கு மலைகளும் நான்கு வேதங்களாகக் கருதப்படுகின்றன. வேதத்தின் உட்பொருளாக அதன் நடுவே சிவபெருமான் கோயில் கொண்டுள்ளார். இந்த சிவ ஸ்தலத்தை தனது ஆணவம் அடங்கும் பொருட்டு பிரம்மா நிர்மாணித்து வழிபட்டதாக புராண வரலாறு கூறுகிறது. ஆகையால் இந்த ஸ்தலத்துக்கு பிரம்மபுரி என்றும் இறைவன் பிரம்மபுரீஸ்வரர் என்றும் வழங்கப்படுகிறார். பிரம்மா தனது படைத்தல் பணி சிறப்பாக நடப்பதற்காக லிங்க பிரதிஷ்டை செய்து நான்கு வேதங்களையும் சுற்றிலும் வைத்து பூஜை செய்தார். சிவபெருமானும் அவ்வாறே அவருக்கு அருள் செய்தார். லிங்கத்தைச் சுற்றியிருந்த நான்கு வேதங்களும் மலைகளாக மாறின. மலைகளுக்கு இடைப்பட்ட பகுதியை சுரம் என்பர். எனவே சிவன் திருச்சுரமுடைய நாயனார் என்றழைக்கப்பட்டு பிற்காலத்தில் திரிசூலநாதர் என்று அழைக்கப்படுகிறார்.
மூலவர் சன்னதியின் மேல் உள்ள விமானம் கஜபிருஷ்டம் எனப்படுகிறது. பிரகாரத்தில் விநாயகர் சீனிவாசப் பெருமாள் காட்சி தருகின்றனர். வைகுண்ட ஏகாதசியின் போது சீனிவாசர் முத்தங்கி சேவையில் காட்சி தருவார். தனி சன்னதியிலுள்ள மார்க்கண்டேஸ்வரர் சோடச லிங்க (பதினாறு பட்டை லிங்கம்) வடிவில் காட்சி தருகிறார். காசி விஸ்வநாதர் விசாலாட்சி மற்றும் வள்ளி தெய்வானையுடன் முருகன் மற்றும் ஐயப்பன் ஆதிசங்கரர் சன்னதிகளும் உள்ளன. கஜபிருஷ்ட விமானத்துடன் அமைந்த சன்னதிக்குள் சிவன் அருகில் சொர்ணாம்பிகை அருள்கிறார்கள். திரிசூலநாதர் கருவறையில் சொர்ணாம்பிகை எழுந்தருளி இருப்பதற்கு ஒரு வரலாறு உண்டு. ஆரம்பத்தில் பிரதான அம்பிகையாக இருந்த சொர்ணாம்பிகை அந்நியர் படையெடுப்பின் போது வலது கையில் கட்டை விரல் சேதமடைந்தது. அதனால் பின்னப்பட்ட சிலையை வழிபடக் கூடாது என்று கூறி தனியே வைத்து விட்டார்கள். அப்போது அர்ச்சகரின் கனவில் வந்து தனது பின்னத்தை சரி செய்து மீண்டும் திரிசூலநாதரின் அருகே வைக்குமாறு அம்பாள் அருள் கூற அதன்படி சிலையின் பின்னப்பட்ட விரலுக்கு பதிலாக தங்கத்தில் விரல் செய்து பின்னர் திரிசூலநாதரின் அருகிலேயே சொர்ணாம்பிகையை பிரதிஷ்டை செய்தார்கள். திரிசூலநாதரின் அருகே இடது புறத்தில் அவரை பார்த்தபடி நின்றபடி இருக்கிறார் சௌந்தராம்பிகை. இதனால் நேர்பார்வையில் சௌந்தராம்பிகையை தரிசிக்க முடியாது. அன்னையை முழுமையாக தரிசிக்க வேண்டும் என்றால் ஆண்கள் மேல்சட்டையின்றி கருவறைக்கு முன் உள்ள அறைக்குள் அனுமதி பெற்று நுழைந்தால் அன்னையின் தரிசனத்தை பெறலாம்.
பிரதான அம்பிகை திரிபுரசுந்தரி தனி சன்னதியில் காட்சி தருகிறாள். அம்பாளின் திருக்கரங்களில் அட்சத மாலையும் தாமரைப் பூவும் திகழ்கின்றன. இதன் மூலம் ஞானத்தையும் செல்வத்தையும் ஒருசேர அருள் பிரசாதமாகத் தருகிறாள் அன்னை திரிபுரசுந்தரி. ஒவ்வொரு வெள்ளிக்கிழமையும் திரிபுரசுந்தரி அம்மன் சந்தனக்காப்பு அலங்காரத்தில் காட்சி தருவாள். கடந்த 50 ஆண்டுகளுக்கும் மேலாக திரிபுரசுந்தரிக்கு வெள்ளிக் கிழமைகளில் சந்தனக்காப்பு அலங்காரம் செய்யப்பட்டு வருகிறது. கருவறைச் சுற்று மாடத்தின் மேல் பகுதிச் சுற்றில் பூத கண வரிசையும் அவற்றின் நடுவே சிவலிங்கத்தை பிரம்மன் வழிபடுதல், கண்ணப்ப நாயனார் பக்தி, சிவலிங்கத்தை அனுமார் வழிபடுதல், லிங்கத்தின் மேல் பால் சொரியும் பசுவின் சிற்பங்கள் போன்றவை செதுக்கப்பட்டுள்ளன. கருவறையை சுற்றியுள்ள தேவகோட்டங்களுக்கு மேலே மகரதோரண சிற்பங்களிலும் வாலி சுக்ரீவன் யுத்தம் போன்ற புராணக் கதைகளும் சோமாஸ்கந்தர் ரிஷபாரூட மூர்த்தி போன்ற இறை வடிவங்களும் செதுக்கப்பட்டுள்ளன. முன்மண்டபத் தூண்களிலும் காலசம்ஹார மூர்த்தி இருமுகம் கொண்ட சரபேஸ்வரர் காமாட்சி அம்மன் தவம் காளிங்க நர்த்தனம் உள்ளிட்ட அற்புத சிற்பங்களைக் காணலாம்.
கருவறைச் சுற்றுப் பிரகாரத்தில் தனி சந்நிதியில் எழுந்தருளியிருக்கும் சுப்பிரமணியரிடமும் தனிச் சிறப்புகள் உள்ளன. வழக்கமாக முருகனின் வாகனமான மயில் வலப்புறம் நோக்கி இருக்கும். ஆனால் இங்கு இடப்புறத்தை நோக்கியுள்ளது. அதோடு ஒரு காலை சற்றே தூக்கி பறக்கத் தயாராகும் நிலையிலும் காணப்படுகிறது. சிவன் கோஷ்டத்திலுள்ள விநாயகர் நாக யக்ஞோபவீத கணபதி என்றழைக்கப்படுகிறார். உடலிலுள்ள ஆறு ஆதாரங்களில் மூலாதார சக்தியான குண்டலினி நாக வடிவில் இருக்கிறது. இவரது சிலை சுவரைக் குடைந்து உருவாக்கப்பட்டிருக்கிறது. சிவன் சன்னதி கோஷ்டத்தில் வீராசன தட்சிணாமூர்த்தி ஒரு காலை மடித்தும் மற்றொரு காலை தொங்கவிட்டும் இருக்கும் தட்சிணாமூர்த்தி இந்த சிற்பத்தில் வலது காலை முயலகன் மீது ஊன்றி தனது இடது காலை குத்திட்டு அமர்ந்திருக்கிறார். இக்கோலத்திற்கு வீராசன தட்சிணாமூர்த்தி என்று பெயர். வலது செவியில் மகர குண்டலமும் இடது செவியில் பத்ர குண்டலமும் அணிந்து காட்சி தருகிறார். தட்சிணாமூர்த்திக்கு கீழே அமர்ந்துள்ள சீடர்கள் வழக்கமான அஞ்சலி முத்திரையுடன் அமர்ந்திருப்பார்கள். இந்த சிற்பத்தில் சின்முத்திரை காட்டியபடி இருக்கின்றனர். நரசிம்மரின் உக்கிரம் தணிக்க வந்த சரபேஸ்வரர் தன் சுயரூபத்துடன் ஒரு தூணில் காட்சி தருகிறார். சரபேஸ்வரருக்கு சரபம் என்ற பறவையின் இறக்கை இருக்கும். ஆனால் இங்கே இறக்கை இல்லை. இரண்டு முகங்கள் இரு கைகளில் மான் மழு ஏந்தியுள்ளார். மற்ற இரு கைகளாலும் நரசிம்மரை பிடித்த கோலத்தில் உள்ளார். இத்தகைய அமைப்பில் சரபேஸ்வரர் வேறு எங்கும் இல்லை.
நவராத்திரி விழாவின் போது விசேஷ ஹோமம் மற்றும் 18 சுமங்கலிகள் 18 குழந்தைகளை வைத்து சுமங்கலி கன்யா பூஜைகள் நடத்தப்படும். தை ஆடி வெள்ளி நாட்களில் பூப்பாவாடை என்னும் வைபவமும் நடக்கிறது. இக்கோயிலுக்கு திருப்பணி செய்து 41 வேலி நிலங்களை தேவதானமாக வழங்கிய பிற்காலச் சோழ மன்னன் முதலாம் குலோத்துங்கன் இந்த ஊரின் பழைய பெயராகிய வானவன் மாதேவி சதுர்வேதி மங்கலம் என்பதனை தனது பெயரில் திருநீற்றுச் சோழநல்லூர் என்று மாற்றி ஆணையிட்டதாக இங்கு கிடைத்த கல்வெட்டு கூறுகிறது. பல சோழமன்னர்கள் இவ்வாலயத்துக்கு திருப்பணிகள் செய்துள்ளதை இங்குள்ள கல்வெட்டுகள் மூலம் அறியமுடிகிறது. இவ்வூர் ஜயங்கொண்ட சோழ மண்டலத்துப் புலியூர் கோட்டத்து குலோத்துங்க சோழ வளநாட்டு சாத்தூர் நாட்டு திருச்சுரம் என்று இருந்ததையும் அறிந்து கொள்ளலாம். சுரம் என்றால் வளம் நிறைந்த மலை என்று பொருள். இந்த மலையில் இறைவன் வீற்றிருப்பதால் இறைவனுக்கு திருச்சுரமுடையார் என்றும் பெயர். இந்த திருச்சுரம் என்பது மருவி பின்னர் திரிசூலம் என்று மருவி விட்டது.
