உலகை படைக்க உதவியாக தட்சனை பிரம்மா படைத்தார். தட்சன் பிரம்மாவின் மானச புத்திரன். தட்சன் தவமிருந்து வானவர்கள் தனக்கு அடிபணிய வேண்டும் என்று வரம் பெற்றான். வரம் பெற்ற ஆணவத்தால் அண்டசராசரங்களுக்கும் தலைவன் ஆனான். பார்வதி தேவி தனக்கு மகளாக பிறக்க வேண்டும் என்று தவம் இருந்து பார்வதி தேவியை மகளாக அடைந்தான். அவளுக்கு தாட்சாயிணி என்று பெயரிட்டு வளர்த்து வந்தான். தாட்சாயிணி பெரியவள் ஆனதும் சிவபெருமானைக் கண்டதும் தனது மாயை மறைந்து அவருடன் இணைந்து விட்டாள். தந்தையாகிய தனது சம்மதம் இல்லாமல் ஈசனுடன் இணைந்து விட்டாள் என்ற கோபத்தில் சிவனை அழிக்க ஒரு மாபெரும் யாகம் செய்த தட்சன் அதில் இறைவனை அழைக்காமலும் தேவர்களுக்குத் தரவேண்டிய அவிர்பாகத்தை அவருக்குத் தராமலும் கொலைக் குற்றத்திற்கு மேலான குற்றம் புரிந்தான்.
சிவபெரிமானின் துணைவியும் தட்சனின் மகளுமான தாட்சாயிணி தனது தந்தையான தட்சனிடம் நியாயம் கேட்டு வந்த போது அவளை மதிக்காமல் தட்சன் பேசவே தாட்சாயணி யாகத் தீயில் வீழ்ந்து யாகத்தை தடுத்து நிறுத்தினார். இதனால் சிவபெருமான் கோபத்தில் ருத்திர தாண்டவம் ஆடி தனது அம்சமான வீரபத்திரரை அழைத்து தட்சனை வதம் செய்ய உத்தர விட்டார். வீரபத்திரர் தட்சனை அழிக்க யாக சாலை சென்று அங்கிருந்த தேவர் முனிவர் சகலரையும் துவம்சம் செய்தார். வீரபத்திரிரன் பூத கணங்கள் தட்சன் இருப்பிடம் யாகசாலை கோட்டை மதில் என அனைத்தையும் அழித்தனர். தட்சனின் சிரசை தம் கைவாளினால் வெட்டி வீழ்த்தினார் வீரபத்திரர். போர் உச்சத்தை அடைந்ததும் சிவபெருமான் தோன்றி வீரபத்திரரை சாந்தப்படுத்தினார். பார்வதியின் உத்தரவிற்கு ஏற்ப மாண்ட அனைவரும் உயிர் பெற்றனர். தட்சனை பிழைக்க வைக்கும்படி பிரமன் வேண்ட உடனே வீரபத்திரர் ஒரு ஆட்டுத்தலையை அவனுடலில் பொருத்தி அவனை உயிர்பித்தார். தட்சனின் ஆணவம் அகன்று சிவபெருமானை சரணடைந்தான். தட்சன் பார்வதி சிவபெருமான் தரிசனம் பெற்று சிவகணங்களில் ஒன்றானான். சிவனது அம்சமாக இருக்கும் வீரபத்திரருடன் மாண்ட அனைவரையும் பிழைக்க வைத்து அருள் செய்த பார்வதியும் ஆட்டுத் தலையுடன் இருக்கும் தட்சன் ஆகிய மூவரும் இருக்கும் கோலமே தட்சயக்ஞஷத மூர்த்தியாகும்.
தரங்கம்பாடி – செம்பனார் கோயில் அருகே உள்ளத் தலம் திருப்பறியலூரில் இந்த வடிவத்தைக் காணலாம்.
சத்ததந்து என்றும் மன்னன் சிவனருளால் பல வரங்களைப் பெற்று தனக்கு நிகர் எவருமில்லை என ஆடம்பரமாகவும் ஆணவத்துடனும் வாழ்த்து வந்தான். சிவனருளால் தான் அனைத்தும் தனக்கு கிடைத்தன என்பதை மறந்து சிவபெருமானை அழைக்காமல் பிரம்மன் முதலிய தேவர்களை அழைத்து யாகத்தை நடத்த தீர்மானித்தான். பிரம்மா இந்திரன் முனிவர்களும் சத்ததந்துவிடம் சென்று சிவபெருமானை வணங்கித்தான் நீ குறைவில்லா செல்வத்தையும் எல்லா வளத்தையும் பெற்றாய். மேலும் தக்கன் என்பவன் இதுபோல் சிவபெருமானை அழைக்காமல் யாகம் நடத்தி அதனால் பெரும் துன்பத்திற்கு ஆளானான். ஆகவே நீயும் அதே தவறை செய்யாதே. அவரை கண்டிப்பாக அழைக்க வேண்டும் என்று வலியுறுத்தி அறிவுறை கூறினார்கள். ஆனால் இவர்கள் எனக்கு அறிவுரை கூறலாமா? என்று ஆணவம் கொண்ட சத்ததந்து மிகுந்த கோபம் கொண்டு புத்திமதி கூறியவர்களை தண்டித்தான். தண்டனைகளுக்கு பயந்து தேவர்களும் முனிவர்களும் யாகத்தை செய்ய தொடங்கினார்கள்.
இதனை அறிந்த சிவபெருமான் மண்டலத்தை தேராக்கி உலகை சக்கரமாக்கி அக்னியை வில்லாக்கி சந்திரனை நாணாக்கி வருணனை பாணமாக்கி முருகனை தேரோட்டுபவனாக்கி போர்க் கருவிகளுடன் தன்னருகில் இருந்த வீரபத்திரரை நோக்கி சத்ததந்துவை அழித்து வரும்படி உத்தரவிட்டார். அதற்கு அடிபணிந்த வீரபத்திரர் யாகம் நடைபெறும் இடத்தை அடைந்தார். இச்செய்தி தெரிந்த தேவர்கள் அனைவரும் சிவபெருமானை சரணடைந்தார்கள். வீரபத்திரர் தனது வர்ண அஸ்திரத்தால் வேள்வியை அழித்தார். எதிர்த்து வந்த சத்ததந்துவை அகோர அஸ்திரத்தினால் கொன்றார். பின் சிவபெருமானிடம் சரணடைந்தார். அகோர அஸ்திரத்தினால் சத்ததந்து வேள்வியை அழித்துக் கொன்ற வடிவமே அகோர அத்திர மூர்த்தி எனப் பெயர் பெற்றது. இவரது உருவம் திருவெண்காட்டில் உள்ளது.
நானே பெரியவன் என்ற அகங்காரத்தின் மிகுதியால் இறைவனையே எதிர்ப்பவர்களையும் சிவபெருமானை சரணடைந்தவர்களுக்கு துன்பத்தை ஏற்படுத்துபவர்களை அழிக்கவும் சிவபெருமான் எடுக்கும் வடிவமே வீரபத்திரர் வடிவம் ஆகும்.
தேவர்களுக்கும் அசுரர்களுக்கும் எப்பொழுதுமே இடைவிடாத போர் நடந்து கொண்டிருக்கும். ஒரு போரில் தேவர்கள் அசுரர்களை போரில் தோற்கடித்து அவர்களை வெற்றி கொண்டார்கள். அசுரர்கள் தேவர்களை வெற்றி கொள்ள முடியாமல் தவித்தனர். அசுரர்கள் தங்கள் குருவான சுக்கிரச்சாரியாரை ஆலோசித்தார்கள். அவரும் அசுரர்களுக்கு ஆலோசனைக் கூறி ஆறுதல் சொல்லி அசுரர்களில் ஒருவனான வீரமார்த்தண்டன் என்பவனை அழைத்து பிரம்மாவை நோக்கி தவமியற்றச் சொன்னார். அதன்படியே வீரமார்த்தண்டன் கடுமையான தவமிருந்தான். தவத்தின் பலனால் பிரம்மா காட்சிக் கொடுத்தார். தவத்தினால் எலும்பும் தோலுமான வீரமார்த்தண்டனை பழையபடி ஆக்கி என்ன வேண்டுமெனக் கேட்டார். வீரமார்த்தண்டன் மூன்று உலகங்களையும் எனை வெல்ல யாருமில்லாதபடி நான் அரசாள வேண்டுமென்ற வரத்தை வாங்கினான். தேவர்களை வெற்றி கொண்டு அவர்களை துன்புறுத்தினான். தேவர்களுக்கு செய்த கொடுமை உச்ச கட்டம் அடையவே பொறுக்க முடியாத தேவர்கள் சிவபெருமானிடம் தஞ்சமடைந்தனர்.
சிவபெருமான் அவர்களுக்கு ஆறுதல் கூறி வீரபத்திரர் வடிவமெடுத்து வீரமார்த்தண்டனை எதிர்க்க முடிவு செய்தார். முதலில் வீரமார்த்தண்டனின் படைகளைக் கொன்றார். பின்னர் வீரமார்த்தண்டர் உடன் போரிட்டார். வீரமார்த்தண்டனும் பல விதமான மாயைகளைச் செய்து தப்பிக்கப் பார்த்தான். ஆனால் கடைசியில் ஒன்றும் ஆகவில்லை. வீரபத்திரர் வீரமார்த்தண்டனைக் கொன்றார். தேவர்களின் துயரினைத் துடைத்து தேவர்களை அவரவர்களுக்கு உண்டான பதவியில் அமர்த்தி உலக உயிர்கள் அனைத்திற்கும் சுகவாழ்வளித்தார். வீரமார்த்தண்டனைக் கொன்று தேவர்களின் துயர் துடைக்க சிவபெருமான் கொண்ட கோலமே வீரபத்திர மூர்த்தியாகும்.
தமிழ் நாட்டிலுள்ள பல சிவன் கோயில்களில் வீரபத்திரர் துணை தெய்வமாக வைக்கப்பட்டு கோயில்களில் வழிபடப் படுகிறார். தமிழ் நாட்டில் சென்னையிலுள்ள மயிலாப்பூர் மற்றும் அனுமந்தபுரம் திருவண்ணாமலை திருக்கழுக்குன்றம் கும்பகோணம் தாராசுரம் அரியலூர் திருக்கடவூர் போன்ற இடங்களிலும் காரைக்கால் அருகே பெருந்துறையிலும் கடலூர் மாவட்டத்தில் உள்ள வரகால்பட்டு பாப்பிரெட்டிப்பட்டி வட்டம் பேதாதம்பட்டி அருகே ஆத்தனூர் இலங்கை யாழ்ப்பாணத்தில் கோப்பாய் கல்வியங்காடு வியாபாரிமூலை ஆகிய இடங்களிலும் வீரபத்திரர் கோயில்கள் உள்ளன.
ஆரம்பம் என்பதும் முடிவு என்பதும் இல்லாத சிவபெருமானே பலகோடி உயிரினங்களைப் படைக்கும் தொழிலை செய்யும் பிரம்மனாகவும் அழிக்கின்ற தொழிலை செய்யும் உருத்திரனாகவும் மறைத்தல் தொழிலை செய்யும் மகேஸ்வரராகவும் காக்கும் தொழிலை செய்கின்ற திருமாலாகவும் அருளும் தொழிலை செய்கின்ற சதாசிவமூர்த்தியாகவும் இருக்கிறார். ஈரேழு பதினான்கு உலகத்தையும் பல அண்டங்களையும் அவரே படைத்தார். அவரே அனைத்து மாகா சமுத்திரங்களையும் உருவாக்கினார். அண்டங்களையும் உலகங்களையும் அனைத்து உயிரினங்களையும் அவரது சக்தியே இயங்குகின்றது. பிரளய காலத்தில் அனைத்தையும் அழிப்பவர் அவரே. இந்த அண்டங்கள் உலகங்கள் அனைத்தும் அழியும்படி பெரும் வெள்ளம் தோன்றியது. அந்த வெள்ளத்தில் உலகத்தில் உள்ள தேவர்கள் முதற்கொண்டு நவகிரகங்கள் சூரியன் சந்திரன் எட்டு திசை காவலர்கள் உலகத்தில் உள்ள பறப்பன ஊர்வன தாவரங்கள் மனிதர்கள் என அனைவரும் மூழ்கினார்கள். இறைவன் ஓம் என்னும் பிரணவத்தில் அனைவரையும் ஒடுக்கி காப்பாற்றி அருளினார். நீண்ட நாட்கள் ஓம் என்னும் பிரணவத்திலேயே அனைவரும் ஒடுங்கிய நிலையிலேயே இருந்தார்கள்.
மான் மழு ஏந்தி பாம்பு புலித்தோலாடை அணிந்து கொன்றை மலர் சூடி நீலகண்டமும் பார்வதியுடன் தம்பதி சமேதராக தன்னுடைய ஓம் என்னும் பிரணவத்தில் ஒன்றிய அனைவரையும் எழுப்பி அவரவர் பணியில் அமர்த்தி அனைத்து உயிரினங்களையும் ஈரேழு உலகத்தையும் மீண்டும் சிருஷ்டி செய்தார். அனைத்து உயிர்களுக்கும் ஊழிக்காலத்தில் ஏற்பட்ட துன்பத்தைப் போக்கி அங்கிருந்த உயிர்களை காத்ததால் அவருக்கு சேத்திரபால மூர்த்தி என்றப் பெயர் ஏற்பட்டது. கரூரில் உள்ள பசுபதீசுவரர் கோயிலில் சேத்திரபாலர் அருள்பாலிக்கிறார்.
சிவ பூஜை செய்து பலனடைந்த துந்தூபி என்ற அரக்கனின் மகன் முண்டாசுரன். இவன் இளமையிலேயே சிவபெருமானை நோக்கி உணவு உறக்கமின்றி வெயில் மழை குளிர் என்று பார்க்காமல் ஐம்புலனையும் அடக்கி சிவபெருமானை மட்டுமே சிந்தையில் வைத்துக் கொண்டு தவம் செய்தான். அவனது தவத்தில் மகிழ்ந்த சிவபெருமான் தும்புருநாதர் இசைபாட பார்வதியுடன் இடப வாகனத்தில் எழுந்தருளினார். இறைவனை தம்பதி சமேதராய்க் கண்ட முண்டாசுரன் மகிழ்ந்து தங்களைத் தவிர தேவர்களாளோ மனிதர்களாளோ யாராலும் அழிக்க முடியாத வரம் கேட்டான். அவனின் தவப்பலனால் அவன் கேட்டபடி வரம் கொடுத்து மறைந்தார் சிவபெருமான். அவ்வரத்தினால் குபேரனின் சொத்துக்கள் அத்தனையையும் கொண்டு சென்றான். தேவர்கள் அவனுடன் போர் புரிந்து தோற்றனர். தேவர்கள் அனைவரையும் சிறை வைத்து துன்புறுத்தினான். தேவர்கள் அனைவரும் பிரம்மாவை சரணடைந்தனர். பிரம்மா முண்டாசுரனை அழிக்கப் புறப்பட்டார். இருவருக்கும் கடும் போர் நடைபெற்றது. பிரம்மாவால் முண்டாசுரனை வெற்றிக் கொள்ள முடியாத சூழ்நிலையில் பிரம்மா சிவபெருமானை வணங்கி முண்டாசுரனை அழித்து தேவர்கள் துயர் தீர்க்க உதவ வேண்டும் என்று சிவபெருமானை பிரார்த்தனை செய்தார். பிரம்மாவின் வேண்டுதலை ஏற்றுக் கொண்ட சிவபெருமான் தன்னிடமிருந்து தோற்றுவிக்கப்பட்ட வடுக மூர்த்தியை அனுப்பி முண்டாசுரனை அழிக்க உத்தரவிட்டார்.
வடுகமூர்த்தியும் அவ்விடம் சென்று முண்டாசுரனை ஒரு நொடியில் வதம் செய்தார். இதனைக் கண்ட பிரம்மா மனம் மகிழ்ந்தார். தேவர்கள் பூமாரிப் பொழிந்து வடுகமூர்த்தியை வாழ்த்தினார். பின்னர் வடுகமூர்த்தி தேவர்களை விடுவித்து அவரவர் இடத்தில் அமர்த்தி விட்டு சிவபெருமானிடம் சென்று ஐக்கியமானார். பிரம்மாவின் வேண்டுகோளிற்கேற்ப சிவபெருமான் முண்டாசுரனை அழிக்க எடுத்த ரூபமே வடுக மூர்த்தியாகும்.
பாண்டிச்சேரியில் வடுகூர் என்ற ஊரில் திருவாண்டார் கோயிலில் வடுகநாதர் அருள்பாலிக்கிறார். இவருக்கு வடுகீஸ்வரர் வடுகூர்நாதர் என்ற பெயரும் உள்ளது.
இந்த உலகத்தில் எந்த ஓர் உயிர் என்றாலும் தனக்கு ஆபத்து வந்தால் தமக்கு ஏற்பட்ட துன்பங்களை கூறி சிவபெருமானை சரணடைந்து வணங்கினால் அவர்கள் விரும்பும் வண்ணம் அவர்களின் துன்பங்களை நீக்கி இன்பம் அளிப்பதற்காக இவ்வாறு என்று வார்த்தகளால் சொல்ல முடியாதபடி அந்தந்த சமயத்திற்குத் தகுந்தபடி மானுடர்கள் போல உருமாறி சட்டை அணிந்து இரண்டு திருக்கைகளோடும் வந்து அவர்களது துன்பங்களை போக்கி அருள் அளிக்கும் திருத்தோற்றமே ஆபத்தோத்தாரணமூர்த்தி ஆகும். ஆபத்திலிருந்து காக்கும் மூர்த்தி என்று பொருளாகும்.
கர்ம வினைகளினால் ஆட்பட்டவர்கள் கர்ம வினைகளில் இருந்து விடுபட முடியாமல் தவிக்கும் போது அடியவர்களுக்கு ஏற்றவாறு பல்வேறுபட்ட திருவுருவங்களை எடுத்து வந்து துன்பங்களை களைவார். அவரையின்றி வேறொருவர் நமக்குத் துணை கிடையாது. அத்தகைய ஈடில்லா சிறப்பினைப் பெற்ற சிவபெருமானைச் சுற்றிலும் சப்தரிஷிகள் முப்பத்து முக்கோடி தேவர்கள் தேவகணங்கள் பூதகணங்கள் முனிவர்கள் ரிஷிகள் சித்தர்கள் அசுரர் கிம்புருடர் கின்னரர் நாகர் என இறைவனை உணர்ந்த பலரும் அவரைச் சுற்றிலும் நின்றபடி இருப்பார்கள்.
அவரது அற்புதங்களும் அவதாரங்களும் மூர்த்தங்களும் இன்னக் இன்னக் காரணங்களுக்கென மனித அறிவினால் கூற இயலாது. துன்பம் அடைந்தோரையும் ஆபத்திலிருப்போரையும் காத்து ரட்சிக்கும் திருக்கோலமே ஆபத்தோத்தாரண மூர்த்தியாகும்.
கருமையான மலை போன்ற உடலையும் விகாரமான முகத்தையும் கோரமான பற்களையும் யானையின் துதிக்கையை போன்ற கைகளையும் உடைய மிகவும் கொடிய அசுரன் அந்தகன். இவன் சிவபெருமானை நினைத்து பஞ்சாக்கினி வளர்த்து அதன் மத்தியில் தவம் செய்தான். தவத்தில் மகிழ்ந்த சிவபெருமான் பார்வதி தேவியுடன் இடப வாகனத்தில் வந்து என்ன வரம் வேண்டுமென்றுக் கேட்டார். பிரம்மா விஷ்ணு இவர்களை விட பலமும் யாவரும் அழிக்க முடியாத ஆற்றலும் வேண்டும் என்று கேட்டான். அவன் செய்த தவத்தின் பலனால் அவன் கேட்டதை கொடுத்தார் சிவபெருமான். தான் பெற்ற வரத்தினால் தானே வலிமையுள்ளவன் என்ற அகங்காரம் அதிகமானது. இதனால் இந்திரன் விஷ்ணு பிரம்மா என அனைவரிடமும் சண்டை போட்டான். அவனது சண்டைக்கு முன் அனைவரும் தோல்வியுற்று விஷ்ணு முன்செல்ல தேவகணங்ளும் பின்சென்று அனைவரும் அந்தகனிடம் சரணடைந்தனர். சரணடைந்த பின்பும் அவனது கொடுமை தொடர்ந்தது. அந்தகன் கொடுமைகள் அதிகமாக தேவகணத்தினர் கையிலை அடைந்து சிவபெருமானிடம் முறையிட்டனர்.
சிவபெருமான் தன்னால் தோற்றுவிக்கப்பட்ட பைரவரிடம் அந்தகனை வெற்றி பெற உத்தரவிட்டார். பைரவர்க்கும் அந்தகனுக்கும் இடையே அதிபயங்கரப் போர் நிலவியது. பல அசுர சேனைகள் பைரவர் அழித்தார். அழிந்த அனைவரையும் அசுரனின் தலைவர் சுக்கிராச்சாரியார் உயிர்ப்பித்தார். உடனே சிவபெருமான் சுக்கிராச்சாரியாரை விழுங்கினார். அடுத்த நொடி அசுர சேனைகள் அனைத்தும் அழிந்தன. பைரவர் தனது சூலத்தால் அந்தகனை குத்திவிட்டு சிவபெருமானை சரணடைந்தார். பைரவரின் சூலத்தால் குத்தப்பட்டு அதன் அருளால் மனம் மாறிய அந்தகன் தனது அகங்காரமெல்லாம் அழிந்து போக வேண்டும் என்றும் சிவபெருமானிடம் தன்னை பூத கணங்களுக்கு தலைவனாக்கவும் வேண்டினான். சிவபெருமான் அவனது தவத்தின் பலனாலும் வேண்டுதலாலும் அவனது எண்ணத்தை நிறைவேற்றினார். சிவபெருமானின் வயிற்றிலிருந்த சுக்கிராச்சாரியாரை இறைவன் வெளியேற்றினார். பின்னர் தேவர்கள் தொல்லையின்றி நிம்மதியுடன் வாழ்ந்திருந்தனர். அந்தகனின் அகங்காரத்தை அழிக்க சிவபெருமான் எடுத்த வடிவமே பைரவ மூர்த்தியாகும்.
சிவபெருமானைப் போல் ஐந்து தலையுடன் இருந்த நான்முகனின் அகங்காரத்தை அடக்க சிவபெருமான் பைரவரை தோற்றுவித்து நான்முகனின் ஐந்தாவது தலையை கிள்ளியெடுத்தார் என்ற புராண வரலாறும் உள்ளது. நானே பெரியவன் என்ற அகங்காரம் தோன்றும் இடத்தில் எல்லாம் அகங்காரத்தை அழிக்க இறைவன் எடுக்கும் ரூபமே பைரவர் வடிவம் ஆகும்.
அனைத்து சிவ ஆலயங்களிலும் வடகிழக்கு மூலையில் பைரவரது சன்னதி இருக்கும். இவ்வடிவம் ஆடையின்றி நாயின் வாகனத்துடன் உக்கிரமான பார்வையுடனும் தோற்றமளிக்கும். நின்ற திருக்கோலத்தில் நான்கு கைகளுடன் ஒவ்வொரு கைகளிலும் டமருகம் பாசம் சூலம் கபாலம் இருக்கும். இவரே திருக்கோவிலின் பாதுகாப்பாளர் ஆவார். ஊர்களின் காவல் தெய்வமும் இவரே. பைரவர் 64 திருக்கோலங்களை உடையவர் என்று சிவாகமங்கள் கூறுகின்றன. சிவ பெருமானின் வீர செயல்கள் எட்டாகும். அவரது வீரச் செயல்களின் வெளிப்பாடாக பைரவரும் எட்டு திருவுருவங்களை எடுத்து அருள் பாலிக்கிறார். அவை 1.அசிதாங்க பைரவர் 2.ருரு பைரவர் 3.சண்ட பைரவர் 4.குரோத பைரவர் 5.உன்மத்த பைரவர் 6.கபால பைரவர் 7.பீஷண பைரவர் 8.சம்ஹார பைரவர் என்பதாகும். இவர்கள் எட்டு பேரும் எட்டு இடத்தில் லிங்கம் பிரதிஷ்டை செய்து வழிபட்டார்கள். அவை அட்ட பைரவேச்சரங்கள் என்று அழைக்கப்படுக்கிறது.
சீர்காழியில் உள்ள பிரம்மேஸ்வரர் சன்னதியில் அட்ட பைரவா சன்னதிகள் உள்ளது. திருவண்ணாமலை அருணாசலேஸ்வரர் கோயிலின் முக மண்டலத்தில் எட்டு பைரவர்களின் சுதைச் சிற்பங்கள் உள்ளது. காசியிலும் எட்டு பைரவர்களின் சன்னதி உள்ளது. குற்றாலத்தில் உள்ள சித்திர சபையில் அட்ட பைரவர்களின் ஓவியங்கள் உள்ளது. சூரியனது கோயிலில் உள்ள பைரவர் மார்த்தாண்ட பைரவர் என்றும் முருகர் ஆலயத்தில் உள்ள பைரவர் குமார பைரவர் என்றும் விநாயகர் ஆலயத்தில் உள்ள பைரவர் பிரமோத பைரவர் என்று அழைக்கப்படுகிறார்கள். சில திருமாலின் திருக்கோயிலிலும் பைரவர் திருவுருவங்கள் உண்டு. அந்த உருவத்திற்கு முகுந்த பைரவர் என்று பெயர். திருவண்ணாலையில் மூலவர் சன்னதி அருகே சொர்ணாகர்ஷண பைரவர் சன்னதி உண்டு. இவர் அடியவர்களுக்கு அள்ளிக் கொடுப்பவர். பண்டைய கால அரசர்கள் இந்த பைரவரை உபாசித்து வேண்டியளவு பொருளை பெற்றிருக்கிறார்கள் என்று வரலாறு உள்ளது. திபேத்தில் உள்ள பௌத்த நூல்களில் 84 வகையான பைரவ திருவுருவங்களும் வழிபாட்டு முறைகளும் கூறப்பட்டுள்ளன. சமண சமய நூல்களில் 96 வகையான பைரவர்களின் திருவுருவங்கள் பற்றிய குறிப்புகள் உண்டு. காசியில் ஆதிசங்கரருக்கு பிரம்மஞானம் அருளிய கோலம் பைரவத் திருக்கோலமாகும்.
நம்முடைய உலகம் இருக்கும் அண்டத்தைப் போலவே கோடிக்கணக்கான அண்டங்கள் அளவிட முடியாதபடி பரந்து விரிந்துள்ள ஆகாயத்தில் உள்ளன. அதில் நடுநாயகமான சிவபெருமான் வீற்றிருக்கிறார். அவரது திருமேனியைக் காண கண்கள் ஒளியிழக்கின்றன. அவ்வாறான ஒளிவெள்ளத்தின் நடுவே அவர் வீற்றிருக்கும் இடத்தின் விரிவு அநேக கோடி யோசனை தூரமாகும். சிவபெருமானின் வலப்புறம் மழுவும் சூலமும் இடப்புறமாக கலசமும் கொண்டு இவ்வுலகிலுள்ள உயிரினங்களின் மும்மலங்களைப் போக்கி நல்கதியை அருளும் நல் ஞானாசிரியனாக அவர் வீற்றிருக்கிறார். இத்தகைய பெருமையுடன் ஒவ்வொரு அண்டத்திலும் ஒருவராக எழுந்தருளி அங்குள்ள உயிரினங்களின் வாழ்க்கைக்குத் தேவையானவற்றைக் கொடுத்து அருளாட்சி செய்யக் கூடிய மூர்த்தியே இலகுளேஸ்வர மூர்த்தியாகும்.
இவரை தாராசுரம் அருகேயுள்ள சத்திமுற்றம் என்ற ஊரில் சிவக்கொழுந்தீசர் என்ற பெயரில் அருள்பாலிக்கிறார். இறைவி பெயர் பெரிய நாயகி ஆவார். இவ்வடிவைப் பற்றி காஞ்சி புராணம் விரிவாக கூறுகிறது.
பார்வதி தேவியார் பர்வத மன்னனின் மகளாகி இமயமலையில் சிவபெருமானையே கணவனாக எண்ணி தவத்தில் இருந்தார். இங்கு சிவபெருமான் சனகாதி முனிவர்களுக்கு யோக முறையை விளக்கி தட்சணாமூர்த்தி நிலையிலேயே இருந்தார். அவரால் உலகிலுள்ள அனைத்து உயிரினங்களுமே யோக நிலையில் இருந்தன. இதனால் உலக இயக்கம் நின்றது. நான்முகனின் படைப்புத் தொழிலும் நின்றது. தேவர்கள் அனைவரும் சூரபத்மனால் துயரப்பட்டனர். இதனால் கலக்கமுற்ற தேவர்கள் சிவபெருமானை பார்க்க அனுமதிக்குமாறு நந்திதேவனை வேண்டினர். நந்திதேவன் மறுத்திடவே அனைவரும் சிவ தியானத்தில் ஈடுபட்டனர். உடன் இந்திரன் கனவில் சிவபெருமான் தோன்றி பார்வதியை திருமணம் செய்வோம். எங்கள் மகனால் தேவர்களின் துயரம் தீரும் என்றுரைத்தார். பின்னர் இந்திரன் அனைத்து தேவர்களுடன் சென்று பிரம்மாவிடம் ஆலோசனை கேட்டார்கள். அதற்கு பிரம்மா மன்மதன் சிவபெருமான் மீது பாணம் விட்டால் அவரது யோகம் கலையும். உலகம் முன்போலவே இயங்கும் என்று ஆலோசனைக் கூறினார். அனைவரும் மன்மதனிடம் சிவபெருமானின் மீது பாணம் விடுமாறு கோரிக்கை வைத்தாரகள். அதற்கு மன்மதன் பாணம் விட மறுத்தார். இறுதியில் உலக நன்மைக்காக பாணம் விட சம்மதித்தார். யோக நிலையிலுள்ள சிவபெருமானிடம் மன்மதன் சென்றார்.
சிவபெருமானின் மீது மன்மதன் பாணம் விட சிவபெருமானின் யோகம் கலைந்தது. அதனால் கோபப்பட்ட அவர் நெற்றிக் கண்ணால் மன்மதனை எரித்தார். பின்னர் பர்வத மலைக்கு சென்று பார்வதிதேவியை மணம் புரிந்தார். இந்த நிலையில் மன்மதனின் மனைவி ரதி தன் கணவனைத் திரும்ப தரும்படி சிவபெருமானிடம் வேண்டினார். ரதியின் கண்களுக்கு உருவமாகவும் மற்றோர்க்கு அரூபமாகவும் இருக்கும்படி ஒரு நிபந்தனையுடன் மன்மதனை சிவபெருமான் உயிர்பித்தார். மன்மதனை எரித்ததால் சிவபெருமானுக்கு காம தகன மூர்த்தி என்ற பெயர் ஏற்பட்டது.
உத்திர காமிகாமம் சுப்பிரபோத ஆகமம் பூர்வ காரணாகமம் ஆகிய ஆகமங்கள் இவ்வுருவத்தை விளக்கியுள்ளன. சிவனுக்கு மூன்று கண்களும் நான்கு கைகளும் கையில் நாகம் அகமாலை கடகக் குறிப்பு சூசிக் குறிப்பு ஆகியவை உள்ளது. சிவபெருமான் யோக மூர்த்தியாக இடக் காலை மடித்து வலக்காலை தொங்கவிட்டு அமர்ந்துள்ளார். பின்னால் உள்ள இரு கைகளிலும் மானும் மழுவும் ஏந்தி முன் வலது கையில் காக்கும் குறிப்புடனும் முன் இடக்கையை முழங்கால் வரை நீட்டி வைத்தவாறு அமர்ந்திருக்கிறார். அவரை சுற்றி சனகாதி முனிவர்கள் வணங்கிக் கொண்டு நிற்கின்றனர். அம்பிகை அருகில் இருக்கிறாள். காமனின் உயரம் சிவபெருமானின் உருவத்தில் பத்தில் எழு பங்காக இருக்கிறது. அழகிய அணிகலன்களை அழிந்த காமன் பொன்னிறமாக இருக்கிறான். அவனது கையில் கரும்பு வில்லும் ஐந்து வகை பூக்களால் ஆன மலர் அம்புகளும் இருக்கும். மன்மதனின் அருகில் ரதி தேவபாகா வசந்தா ஆகிய மூவரும் இருப்பார்கள்.
திருமுறைகளில் காமதகனமூர்த்தி பற்றி பாடப்பட்டுள்ளன. காஞ்சியில் உள்ள ஏகாம்பரநாதர் கோவிலில் உள்ள ஆயிரங்கால் மண்டபத்தில் காம தகன மூர்த்தியின் சிற்பம் உள்ளது. பல சிவாலயங்களில் சுதை சிற்பமாகவும் ஓவியங்களாகவும் உள்ளன. மாயமவரம் அருகே உள்ள குறுக்கையில் காமதகனமூர்த்தி உள்ளார்.
காலன் என்றால் யமன். சம்ஹாரர் என்றால் அழித்தவர். காலனை அழித்தவர் என்று பொருளில் கால சம்ஹாரர் என்று அழைக்கப்படுகிறார். இவருக்கு காலாந்தகர், காலாரி, கால சம்ஹார மூர்த்தி, காலகாலர், கூற்றினையுதைத்தவர், அந்தகனுக்கந்தகர் என்று பல பெயர்கள் உண்டு.
கௌசிக முனிவரின் மகனான மிருகண்டு ரிஷியும் அவரது மனைவி மருத்மதியும் சிறந்த சிவபக்தர்கள். சிவபெருமானிடம் ஆண் குழந்தை வேண்டும் என வேண்டி பிரார்த்தித்தார்கள். இறைவன் அவர்களின் வழிபாட்டில் மகிழ்ந்து அவர்களுக்கு இரண்டு விருப்பங்களைக் கொடுத்தார். ஒன்று குறுகிய ஆயுளுடன் ஒரு புத்திசாலி மகனைப் பெறலாம் அல்லது குறைந்த புத்திசாலித்தனம் கொண்ட நீண்ட ஆயுளுடன் ஒரு மகனைப் பெறலாம். குறுகிய ஆயுளாக இருந்தாலும் புத்திசாலி மகன் வேண்டும் என்று கேட்டுக் கொண்டார்கள். அவர்களின் வேண்டுகோளின்படி அவர்களுக்கு ஆண் குழந்தை பிறந்தது. அவனுக்கு மார்க்கண்டேயன் என பெயரிட்டார்கள். அவனுக்கு 12 வயது வரை ஆயுள் இருந்தது.
மார்க்கண்டேயர் சிவபெருமானிடம் மிகுந்த பக்தியுடன் இருந்தான். தான் வளர வளர பெற்றோர் ஆனந்தப்படாமல் வருத்தப்பட்டுக் கொண்டுள்ளார்களே என்ன காரணம் என்றுக் கேட்டான். பெற்றோர்களும் அவனது வரத்தைப் பற்றிக் கூறினர். மார்க்கண்டேயன் பெற்றோரை சமாதனம் செய்து தாம் பூரண ஆயுளுடன் இருக்க சிவபெருமானை நோக்கி தவமிருந்து வெற்றியுடன் திரும்புவதாக கூறி காசி சென்றார். அங்கு மணிகர்ணிகை அருகே ஒரு சிவலிங்கத்தைப் பூஜித்து வந்தார். சிவபெருமான் அவரது பூஜைக்கு மகிழ்ந்து எமபயம் நீங்க வரமளித்தார். பின் ஊர் திரும்பிய மார்க்கண்டேயன் அங்கும் தனது வழிபாட்டைத் தொடர்ந்து மகாமிருத்யுஞ்சய மந்திரத்தையும் தொடர்ந்து ஜெபித்துக் கொண்டிருந்தார். அவரது 16 வது வயது ஆயுள் முடிவடையும் சமயத்தில் மார்க்கண்டேயன் திருக்கடவூர் சிவன் கோயிலுக்கு வந்து அங்கு அருள் பாலித்து கொண்டு இருக்கும் அமிர்தகடேஸ்வரரை வழிபட்டுக் கொண்டிருந்தான். அப்போது அங்கு வந்தான் எமதூதன். மார்க்கண்டேயரின் பூஜை பலனால் எமதூதனால் அருகே நெருங்கக் கூட முடியவில்லை. பின்னர் சித்ரகுப்தனும் எமனது மந்திரியான காலனையும் அனுப்பினான். ஆனால் மார்க்கண்டேயனை நெருங்க முடியவில்லை. முடிவாக எமனே வந்தார். மார்க்கண்டேயன் சிவலிங்கத்தை உறுதியுடன் தழுவிக் கொண்டான். ஆனாலும் எமன் மார்க்கண்டேயனை இழுக்க மார்க்கண்டேயனோடு சிவலிங்கமும் வந்தது. உடனே சிவபெருமான் தோன்றி எமனை இடக்காலால் எட்டி உதைத்தார். மார்க்கண்டேயனை நித்ய சிரஞ்சீவியார்க்கி என்றும் பதினாறு என்று வரமளித்தார். மார்க்கண்டேயனுக்காக சிவபெருமான் எமனை உதைத்த கோலமே காலந்தகமூர்த்தி ஆகும்.
அப்பர் திருஞானசம்பந்தர் சுந்தரர் மூவரும் தேவரம் பாடல்களில் இக்காட்சியை மிகவும் சிறப்பாக பாடியுள்ளார்கள். மாணிக்கவாசகர் தனது திருவாசகத்தில் பல இடங்களில் இத்திருவுருவம் பற்றி சிறப்பாக பாடியுள்ளார். திருமூலரும் மாளிகை தேரும் இந்த வடிவை சிறப்பாக தங்களது நூலில் கூறியுள்ளார்கள். குங்கிலியக் கலச நாயனால் புராணத்திலும் காரைக்கால் அம்மையாரின் பாடல்களிலும் சிவபெருமான் யமனை உதைத்த வரலாறு உள்ளது. கம்பர் ராமாயணத்தின் விபீஷணன் அடைக்கல படலத்தில் சிவபெருமான் எமனை மார்க்கண்டேயருக்காக எமனை உதைத்ததை கூறியுள்ளார்.
அம்சுமத் போதகத்தின் படி காலனை இடக்காலால் மிதித்த சிவ பெருமானுக்கு மூன்று கண்கள் நான்கு கைகளுடன் சில உருவங்களில் எட்டு கைகளுடன் இருப்பார். நான்கு கரங்களுடன் இருப்பவர் வலக்கையில் உள்ள சூலம் காது வரை சென்றிருக்கும். இன்னோரு வலது கையில் பரசு அல்லது அருட்குறிப்பு இருக்கும். இடது முன் கரத்தில் சூசிக் குறிப்புடனும் பின் கரம் மலர் குறிப்புடன் இருக்கும். எட்டு கரங்கள் உள்ள உருவத்தில் வலது கரத்தில் சூலம் பரசு வச்சிரம் கட்கமுகமும் இடது கரத்தில் இரண்டில் கேடகமும் பாசமும் விசுமயசூசி முத்திரையுடன் இருக்கும். சிவனது வலது பாதம் தாமரையின் மீதும் இடது கால் எமனுடைய தலை மீதும் இருக்கும்.
காமிய ஆகமத்தின் படி சிவபெருமானின் இடது பாதம் எமனை உதைத்துக் கொண்டும் வலது பாதம் எமனுடைய தலையிலும் இருக்கும். சிவனின் வலக்கரங்களில் சூலமும் பரசும் இருக்கும். இடக்கரங்களில் நாகபாசமும் சூசிக் குறிக்கும் காணப்படும். சிவனுடைய கண்களும் அவர் ஏவும் சூலமும் எமனது கழுத்தை நோக்கியவாறு இருக்கும். சிவன் லிங்கத்தில் இருந்து எழுந்து வருவது போலவும் மார்க்கண்டேயன் சிவனை வணங்கிக் கொண்டிருப்பது போலவும் எமன் கீழே விழுவது போலவும் இருக்கும்.
திருக்கடவூரில் நின்ற கோலத்தில் இது உருவத்தின் செப்பு திருமேனி உள்ளது. இது தவிர பட்டீஸ்வரம் திருச்செங்காட்டங்குடியிலும் வடிவ சிற்பங்கள் உள்ளது. மேலும் பல சிவாலயங்கள் உள்ள கோபுரங்களில் சுதை சிற்பமாக இந்த வடிவங்கள் உள்ளது. இது தவிர பல ஆலய தூண்களிலும் வடிவங்கள் உள்ளன. சுவர் சித்திரங்களாக இவ் வடிவினை பல சிவன் கோயில்களிலும் காணலாம். சிதம்பரத்தில் திருமூலநாதர் சன்னதியின் வெளிச்சுவரில் 25 மகேஸ்வர வடிவங்கள் ஓவியங்களாக வரையப்பட்டுள்ளன. கர்நாடகத்தில் பருநாடகங்கள் என்ற பெயரில் நாடகமாக வரலாற்றை நடித்துக் காட்டுகின்றனர்.